Διδακτικές στρατηγικές περίληψης σε μαθητές/τριες Γυμνασίου

Περίληψη

Ο συνοπτικός λόγος υπηρετεί πολλές και διαφορετικές επικοινωνιακές ανάγκες. Η περίληψη, ουσιαστικά, αποτελεί ένα είδος μετακειμένου, καθώς αναπαράγει πληροφορίες ενός πρωτογενούς κειμένου. Για τον λόγο αυτό, ο/η συντάκτης/τρια οφείλει να έχει γνωστικές-μεταγνωστικές, αναγνωστικές ικανότητες και κειμενικές δεξιότητες προκειμένου να αξιοποιηθούν τα δομικά στοιχεία ενός κειμένου όσο το δυνατόν καλύτερα. Ειδικότερα, η περίληψη εμπεριέχει σχεδόν το σύνολο δεξιοτήτων στο οποίο αποσκοπεί η σχολική γνώση, εφόσον βασίζεται τόσο στην κατανόηση όσο και στη μνημονική λειτουργία. Όπως παρατηρείται, οι απαιτήσεις συγγραφής μίας περίληψης είναι πολλές, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αδυναμιών σε μεγάλο ποσοστό μαθητών/τριών. Αναλογιζόμενοι την αδυναμία των μαθητών/τριών στην παραγωγή γραπτού λόγου σχεδιάστηκε ένα μεθοδολογικό πρόγραμμα προσέγγισης της δεξιότητας παραγωγής περιληπτικού κειμένου για μαθητές/τριες γυμνασίου και όχι μόνο, με στόχο την επανεξέταση της δομής της σκέψης των μαθητών/τριών, την οργάνωση και τέλος την επαναδόμηση, έτσι ώστε να πετύχουν τους επικοινωνιακούς στόχους της εκάστοτε περίληψης. Η μεθοδολογία του προγράμματος βασίστηκε στη μεθοδική μελέτη των γραπτών κειμένων και διαμορφώθηκε σε τρία διαβαθμισμένα επίπεδα για να καλύπτει όλες τις σχολικές βαθμίδες (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο). Από την εφαρμογή του προγράμματος και την αρχική αξιολόγηση σε μαθητές Δ΄-ΣΤ΄ Δημοτικού με Detroit test και Λα-Τω, για τον προσδιορισμό εντοπισμού και εξαγωγής συμπεράσματος διαπιστώθηκε πως οι μαθητές/τριες είχαν κατανοήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τα βασικά κριτήρια πύκνωσης τους αρχικού κειμένου. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από το διδακτικό πρόγραμμα παρέμβασης και τα αποτελέσματα της δοκιμασίας αξιολόγησης δεξιοτήτων ανάγνωσης και γραφής, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση στη γενικότερη αναγνωστική κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου.